Sąd pracy to organ państwowy powołany do rozstrzygania sporów z zakres prawa pracy. Zazwyczaj działa jako jeden z wydziałów sądu rejonowego i to do niego jako do pierwszej instancji postępowania cywilnego w sprawach z zakresu prawa pracy należy kierować swoje roszczenia.
Sprawa dotyczy prawa pracy, gdy chodzi o wypłatę należnego wynagrodzenia i wszelkich świadczeń z zakresu istniejącego stosunku pracy, w tym:
- wynagrodzenia za nadgodziny,
- ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy,
- odprawy,
- obowiązku wydania lub sprostowania świadectwa pracy,
- roszczeń o przywrócenie do pracy,
- roszczeń o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia,
- ustalenia czy mamy do czynienia z umową o pracę, czy też z umową cywilnoprawną,
- odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych, a także z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy,
- roszczeń wynikających ze stwierdzonych wobec pracownika praktyk obejmujących dyskryminację czy mobbing.
Jak wynika z powyższego, roszczenia pracownicze niejednokrotnie są złożone i wymagają prawidłowego sformułowania swego żądania, jasnego wyliczenia kwot dochodzonych, jak również odpowiedniego przytoczenia okoliczności faktycznych i prawnych.
W tym zakresie niejednokrotnie pomoc radcy prawnego lub adwokata staje się niezbędna.
Postępowanie przed sądem pracy odbywa się w oparciu o kodeks postępowania cywilnego, z uwzględnieniem jego szczegółowych postanowień dotyczących procedury w sprawach z zakresu prawa pracy.
Obowiązki z kolei stron stosunku pracy wynikają z Kodeksu pracy oraz ustaw szczególnych, które określają zasady ustalania roszczeń i ich podstawę, jak również terminy dochodzenia poszczególnych należności.
Najczęstsze roszczenia pracownicze dotyczą sposobu rozwiązania stosunku pracy.
Termin do złożenia odwołania od otrzymanego wypowiedzenia umowy o pracę wynosi 7 dni.
W przypadkach rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia jest to 14 dni.
W tym czasie należy złożyć we właściwym sądzie pracy stosowne pismo, w którym również można zamieścić swoje dalsze żądania wynikające ze stosunku pracy.
Pracownicy co do zasady są zwolnieni z opłaty sądowej, jednakże w przypadku dochodzenia kwoty pieniężnej powyżej 50 tysięcy należy liczyć się z opłatą w wysokości 5%.
Istotne jest podnoszenie prawidłowych roszczeń, a więc zgodnych z kodeksem pracy, gdyż niejednokrotnie niewłaściwe wyartykułowanie żądania może prowadzić do oddalenia powództwa.
W obecnych realiach rynku pracy często również wydaje się konieczne ustalenie przez sąd charakteru stosunku prawnego łączącego strony, albowiem w przypadku, gdy zawarta z pracodawcą umowa nie nosi nazwy umowy o pracę, lecz wszelkie jej składniki i charakter przemawiają za uznaniem jej za taką właśnie, istotnym jest dowiedzenie tego przed sądem.
Z takiego bowiem faktu wynika szereg późniejszych uprawnień pracownika, z których nie może on korzystać jako strona umowy wyłącznie o charakterze cywilnoprawnym.
Doświadczenie pokazuje, że pomoc radcy prawnego lub adwokata w takich przypadkach jest konieczna, gdyż umożliwia prawidłowe wyłożenie przed sądem stanu faktycznego i prawnego, co prowadzi często do korzystnego rozstrzygnięcia.
Podobnie rzecz się ma z roszczeniami z zakresu mobbingu. Zjawisko dyskryminacji i mobbingu często wykazywane jest nieprawidłowo przed sądem, gdyż do uznania praktyk pracodawcy lub pracowników w zakładzie pracy za mobbing konieczne jest spełnienie określonych wyczerpująco w przepisach przesłanek.
W ocenie stanu faktycznego i prawnego pod kątem roszczenia z zakresu mobbingu należy oprzeć się na pomocy fachowego podmiotu, jakim jest radca prawny lub adwokat.
W tym miejscu należy dodać, iż wysuwanie roszczeń przed sądem pracy służy nie tylko uzyskaniu należnych świadczeń, ale także edukacji prawniczej i to zarówno pracownika, jak i pracodawcy.
Niejednokrotnie bowiem doświadczenia w sprawach przed sądem pracy prowadzą do zmiany praktyk i zachowań zarówno pracodawcy, jak i pracownika w przyszłości.