Polski kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje, iż w małżeństwie może istnieć ustrój majątkowy małżeński w postaci rozdzielności majątkowej. W takim przypadku nie istnieje majątek wspólny małżeński, zaś małżonkowie stają się właścicielami odrębnych osobistych majątków każdego z nich.
Ustrój rozdzielności majątkowej może zostać ustanowiony w formie umownej – przed zawarciem małżeństwa, jak również w trakcie jego trwania.
Innym zaś sposobem powstania rozdzielności majątkowej małżeńskiej jest wydanie wyroku w tej sprawie przez sąd rejonowy. W trakcie trwania małżeństwa może bowiem zdarzyć się coś, co uzasadnia ustanowienie ustroju rozdzielności majątkowej przez sąd. Są to tzw. ważne powody. Muszą one dotyczyć wyłącznie sfery majątkowej i okoliczności z tym związanych. Ważnych przyczyn upatrujemy w takich zdarzeniach, które zagrażają bezpieczeństwu majątkowemu w małżeństwie – hazard, alkoholizm, rozłąka. W razie istnienia pomiędzy stronami tzw. separacji faktycznej, ważne jest to, by miała ona negatywny wpływ na możliwość zarządzania majątkiem wspólnym przez współmałżonków.
Ponieważ w ocenie tzw. ważnych powodów sąd ustalić musi okoliczności istotne odnośnie sytuacji faktycznej małżonków, niejednokrotnie postępowanie sądowe obejmuje ustalenie kwestii z zakresu zarówno prawa rodzinnego jak i rzeczowego oraz zobowiązań. To znaczy, że sąd bada czy małżonkowie w ogóle dogadują się w sprawach majątkowych, czy któreś z nich nie gospodaruje majątkiem tak, że naraża go na uszczuplenie, czy wspólne pieniądze nie są wydawane na przykład na hazard, czy majątek wspólny nie jest wyprzedawany na pokrycie długów zaciągniętych bez wiedzy współmałżonka, czy cierpi na tym dobro dzieci, czy działania jednego małżonka nie zagrażają bezpieczeństwu finansowemu rodziny.
Zazwyczaj małżonkowie zwracają się do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej, gdy jedno z nich zaciąga nadmiernie i bez porozumienia z drugim małżonkiem zobowiązania, których ciężar może znacząco wpłynąć na sytuację majątkową rodziny, gdy wskutek istniejących nałogów lub zaburzeń psychicznych istnieje zagrożenie co do podejmowania przez małżonka decyzji niekorzystnych dla wspólnego majątku albo też w warunkach separacji faktycznej, której charakter oraz okoliczności towarzyszące przemawiają za zasadnością ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej.
Wyrok wskazuje datę ustanowienia rozdzielność majątkowej małżeństwie i może to być również data wsteczna, jeśli istotne okoliczności za tym przemawiają.
Pozew należy złożyć do sądu rejonowego, zaś opłata sądowa to 200 złotych.